ဆယ္ေက်ာ္သက္လူငယ္ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈေပးျခင္း

အသက္(၁ဝ)ႏွစ္မွ (၁၉)ႏွစ္အတြင္း ဆယ္ေက်ာ္သက္မ်ားႏွင့္ အသက္(၁၅)ႏွစ္မွ (၂၄)ႏွစ္အတြင္း လူငယ္မ်ားကို ေပါင္းစည္း၍ အသက္
(၁ဝ)ႏွစ္မွ (၂၄)ႏွစ္အတြင္း႐ိွသူမ်ားအား က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈေပးျခင္းကို ဆယ္ေက်ာ္သက္လူငယ္က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈေပးျခင္း
ဟုေခၚပါသည္။
ဆယ္ေက်ာ္သက္လူငယ္မ်ားသည္ ကေလးဘဝမွ လူႀကီးဘဝသို႔ ကူးေျပာင္းသည့္ အခ်ိန္ကာလျဖစ္ၿပီး ထိုကာလအတြင္း ႐ုပ္ပိုင္းဆုိင္ရာ၊
စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာႏွင့္ လူမႈဘဝဆိုင္ရာ ေျပာင္းလဲသည့္ အခ်ိန္ကာလတစ္ခုျဖစ္ပါသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ လူငယ္မ်ားအၾကား၌ အျဖစ္မ်ားေသာ က်န္းမာေရးျပႆနာမ်ားမွာ
• မေတာ္တဆထိခိုက္ဒဏ္ရာရမႈမ်ား
• သံဓာတ္ႏွင့္ ေဖာလစ္အက္စစ္ ခ်ိဳ႕တဲ့သည့္ အာဟာရဆိုင္ရာ ျပႆနာမ်ား
• မ်ိဳးဆက္ပြားက်န္းမာေရးဆိုင္ရာ ျပႆနာမ်ား (အသက္မျပည့္မီ လိင္ဆက္ဆံျခင္း၊ ကိုယ္ဝန္ဖ်က္ခ်ျခင္း၊ ေစာစီးစြာအိမ္ေထာင္က်ျခင္း)
• မူးယစ္ေဆးဝါး
• စိတ္က်န္းမာေရးဆုိင္ရာ ျပႆနာမ်ား
• ကူးစက္တတ္ေသာ ေရာဂါမ်ား (အိပ္ခ်္အုိင္ဗြီ အပါအဝင္ လိင္မွတဆင့္ ကူးစက္တတ္ေသာ ေရာဂါမ်ား၊ ငွက္ဖ်ားေရာဂါ၊ တီဘီေရာဂါ
စသည္ျဖင့္)
• က်န္းမာေရးႏွင့္မညီၫြတ္ေသာ လူေနမႈဘဝဆိုင္ရာျပႆနာမ်ား (ဥပမာ- အရက္ေသာက္ျခင္း၊ ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္း၊ ကြမ္းစားျခင္း)
စသည့္ က်န္းမာေရးျပႆနာမ်ား
• လူကုန္ကူးမႈခံရျခင္း၊ အၾကမ္းဖက္ခံရျခင္းတုိ႔ျဖစ္ပါသည္။
က်န္းမာေရးႏွင့္ အားကစားဝန္ႀကီးဌာနအေနႏွင့္ ဆယ္ေက်ာ္သက္ လူငယ္တို႔အား က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈေပးရာတြင္
က်န္းမာေရးဝန္ထမ္းမ်ား၊ မိဘမ်ားအပါအဝင္ ျပည္သူလူထု၊ ဆရာမ်ား၊ အျခားႏွီးႏြယ္ေသာ ဝန္ႀကီးဌာနမ်ား၊ ဦးစီးဌာနမ်ား၊ အစိုးရႏွင့္
အစိုးရမဟုတ္ေသာ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားအျပင္ ဆယ္ေက်ာ္သက္လူငယ္မ်ားကိုယ္တိုင္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ရန္ လိုအပ္ပါသည္။
လူပ်ိဳေဖာ္၊ အပ်ိဳေဖာ္ဝင္ျခင္း
လူပ်ိဳေဖာ္၊ အပ်ိဳေဖာ္ဝင္ျခင္းသည္ အသက္ (၉) ႏွစ္မွ (၁၆) ႏွစ္အတြင္း လူတိုင္းျဖတ္သန္းရမည့္ ကာလအပိုင္းအျခားတစ္ခုျဖစ္သည္။
ထိုကာလသည္ ကေလးဘဝမွ လူႀကီးဘဝသို႔ ဖြံ႔ျဖိဳးေျပာင္းလဲေသာ ကာလျဖစ္သည့္အတြက္ ဖြံ႔ျဖိဳးေျပာင္းလဲႏႈန္းသည္ တစ္ဦးႏွင့္တစ္ဦး မတူႏိုင္ပါ။
လူပ်ိဳေဖာ္၊ အပ်ိဳေဖာ္ဝင္ခ်ိန္အတြင္းတြင္ ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာေရာ၊ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာေျပာင္းလဲမႈမ်ားပါ လ်င္ျမန္စြာ ျဖစ္ေပၚႏိုင္ပါသည္။
ေယာက်္ားေလးမ်ားတြင္ျဖစ္ေသာ ႐ုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာေျပာင္းလဲမႈမ်ား
လူပ်ိဳေဖာ္ဝင္ခ်ိန္တြင္ ခႏၶာကိုယ္အတြင္းအျပင္၌ အေျပာင္းအလဲမ်ားစြာျဖစ္ေပၚလာပါသည္။
လူပ်ိဳေဖာ္ဝင္ေတာ့မည္ဆိုပါက ဝက္ျခံနွင့္ ခႏၶာကိုယ္အေမြးအမွင္မ်ားထြက္လာျခင္း၊ စိတ္အေျပာင္းအလဲ အတက္အက်မ်ားျခင္းတို႔
ျဖစ္ေပၚတတ္ပါသည္။ ထိုကာလသည္ လူတိုင္းျဖတ္ေက်ာ္ရမည္ျဖစ္ၿပီး အခက္အခဲမ်ားလည္း ရွိႏိုင္ပါသည္။
ေယာက်္ားေလးမ်ားတြင္ျဖစ္ေသာေျပာင္းလဲမႈမ်ား
• အေရျပားေပၚတြင္ အဆီဓာတ္ပိုမိုမ်ားျပားလာျခင္္း • ဝက္ၿခံအနည္းငယ္ ထြက္လာျခင္း
• ေခြၽးဂလင္းမ်ား အလုပ္ပိုမိုလုပ္ျခင္း • ခႏၶာကိုယ္အနံ႔ ေျပာင္းလာျခင္း
• အရပ္ရွည္လာျခင္း • အေမြးအမွင္မ်ားေပါက္လာျခင္း
မိန္းကေလးမ်ားတြင္ျဖစ္ေသာ ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာေျပာင္းလဲမႈမ်ား
အပ်ိဳေဖာ္ဝင္ေတာ့မည္ဆိုပါက ဝက္ၿခံထြက္ျခင္း၊ ရင္သားဖြံ႕ၿဖိဳးလာျခင္း၊ ခႏၶာကိုယ္ အေမြးအမွင္မ်ားထြက္လာျခင္း၊ စိတ္အေျပာင္းအလဲ
အတက္အက်မ်ားလာျခင္းတို႔ ျဖစ္ႏိုင္ပါသည္။ ထိုကာလသည္ လူတိုင္းျဖတ္ေက်ာ္ရမည္ျဖစ္ၿပီး အခက္အခဲမ်ားလည္း ရွိႏိုင္ပါသည္။
မိန္းကေလးမ်ားတြင္ျဖစ္ေသာေျပာင္းလဲမႈမ်ား
• ေခြၽးဂလင္းမ်ားအလုပ္ပိုမိုလုပ္ျခင္း • ခႏၶာကိုယ္အနံ႔ ေျပာင္းလာျခင္း
• အရပ္ရွည္လာျခင္း • အေမြးအမွင္မ်ားေပါက္လာျခင္း
• ဝက္ၿခံအနည္းငယ္ထြက္လာျခင္း
ဝက္ျခံထြက္ျခင္း
အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ ဝက္ၿခံမ်ားသည္ မ်က္နွာ၊ ေက်ာကုန္း၊ ေနရာအနွံ႔တြင္ထြက္ႏိုင္ပါသည္။ အထူးသျဖင့္ လူပ်ိဳ၊ အပ်ိဳေဖာ္
ဝင္ခ်ိန္တြင္ အေရျပားသည္ အဆီပိုထြက္ပါသည္။ ထိုအဆီသည္ ဘက္တီးရီးယား၊ ဖုန္မႈန္႔မ်ားနွင့္ေရာကာ ေခြၽးေပါက္ကေလးမ်ားပိတ္ၿပီး
ဝက္ၿခံထြက္ျခင္းျဖစ္သည္။ အခ်ိဳ႕တြင္ ဝက္ၿခံထြက္ျခင္းမွာ မ်ိဳးရိုးလိုက္ျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ႏိုင္ပါသည္။
လိုက္နာသင့္ေသာအခ်က္မ်ား
ဘဝတစ္သက္တာပတ္လုံး ခႏၶာကိုယ္အား မွန္မွန္ကန္ကန္ ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္သြားရန္ အေရးႀကီးပါသည္။ ¤င္းအခ်ိန္သည္ ဖြံ႕ၿဖိဳးေသာအခ်ိန္
ျဖစ္သျဖင့္ စိတ္ကသိကေအာက္ ျဖစ္ႏိုင္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အပ်ိဳေဖာ္ဝင္ကာစ မိန္းကေလးမ်ားကို ကူညီေစာင့္ေရွာက္သင့္ပါသည္။ (ဥပမာေရခ်ိဳးလွ်င္ ရင္လ်ားဖို႔ သင္ျပျခင္း၊ ရွင္မီးဝတ္ခိုင္းျခင္း)
ရာသီေပၚျခင္းႏွင့္ပတ္သက္၍ (တစ္ကုိယ္ေရသန္႔ရွင္းျခင္း၊ ရာသီေပၚျခင္း၏ လစဥ္စက္ဝန္းတုိ႔ကုိ) မိခင္မွ ေသခ်ာစြာ ရွင္းျပသင့္သည္။
ရာသီေပၚစမွာ မွန္မွန္မေပၚဘဲ ႏွစ္လ၊ သုံးလတြင္မွ တစ္ခါသာ ျဖစ္တတ္ပါသည္။ တစ္ခါတေလ အခ်ိန္ၾကာျမင့္စြာ ရာသီေသြး ေပၚေနတတ္ပါသည္။
ဆရာဝန္ႏွင့္ တိုင္ပင္သင့္ပါသည္။

က်န္းမာေရးနွင့္ညီညြတ္ေသာ စားေသာက္ပုံ အေလ့အထမ်ားႏွင့္ ေဆာင္ရန္၊ ေရွာင္ရန္မ်ားကို လိုက္နာႏိုင္ရန္ႀကိဳးစားပါ။ ေရမ်ားမ်ား
ေသာက္ျခင္း၊ အသီးအႏွံ၊ ဟင္းသီးဟင္းရြက္မ်ား စားရန္ႏွင့္ အခ်ိဳရည္၊ သၾကားလုံးကဲ့သို႔ သၾကားဓာတ္မ်ားေသာ သေရစာမ်ားကို ေရွာင္ျခင္းတို႔
ျဖစ္ပါသည္။
အပ်ိဳေဖာ္၊ လူပ်ိဳေဖာ္ဝင္ခ်ိန္ စိတ္ခံစားမႈဆိုင္ရာေျပာင္းလဲမႈမ်ား
• က်ား၊ မ ကြဲျပားျခင္းကို စတင္သတိထားမိလာၿပီး ဆန္႔က်င္ဘက္လိင္ကို စတင္စိတ္ဝင္စားမိလာသည္။
• တစ္ကိုယ္ေတာ္ ကာမစိတ္ေျဖမႈကို စတင္ျပဳလုပ္လာႏိုင္သည္။
• စူးစမ္းလိုစိတ္၊ စြန္႔စားလိုစိတ္မ်ား ျဖစ္ေပၚလာတတ္သည္။ စိတ္ေစစားရာေနာက္ကိုလိုက္ၿပီး လုပ္တတ္သည္။ စိတ္အတက္အက်
အေျပာင္းအလဲ ျမန္တတ္ပါသည္။
• ကိုယ္ခႏၶာဖြံ႔ျဖိဳးမႈနွင့္ အလွအပကို တျခားရြယ္တူမ်ားနွင့္ နွိုင္းယွဥ္ကာ အလြန္စိတ္ဝင္စားလာသည္။
• မိသားစုနွင့္ေနလိုစိတ္ ေလ်ာ့ပါးလာၿပီး ကိုယ္ပိုင္လြတ္လပ္ခြင့္ကို ပို၍လိုလားလာၾကသည္။ မိသားစုနွင့္စာလွ်င္ သူငယ္ခ်င္းမ်ားကို
ပိုမိုခင္တြယ္လာတတ္သည္။
• သူငယ္ခ်င္းမ်ားလုပ္သည့္အတိုင္း လိုက္လုပ္တတ္လာသည္။
• မိမိေျခေထာက္ေပၚ မိမိရပ္တည္ခ်င္လာသည္။ မိမိလုပ္ေသာလုပ္ရပ္မ်ားအေပၚ အမွန္၊ အမွား ခြဲျခားတတ္လာသည္။
• ဘဝအတြက္ ကိုယ္ပိုင္ရည္မွန္းခ်က္၊ ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ား စတင္ခ်မွတ္လာတတ္သည္။
• ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ လူႀကီးျဖစ္ၿပီအထင္နွင့္ ကိုယ္ပိုင္ဆုံးျဖတ္ခ်က္မ်ားနွင့္ လုပ္ေဆာင္လိုစိတ္မ်ား ရွိလာသည္။
• စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းမ်ားကို အရြဲ႕တိုက္ၿပီး ဆန္႔က်င္ဖက္လုပ္ၾကည့္တတ္လာသည္။

ရာသီေသြးေပၚျခင္း
တစ္ကိုယ္ေရသန္႔ရွင္းေရး
• ရာသီေပၚေနစဥ္အတြင္း ေခါင္းေလၽွာ္ႏိုင္ပါသည္။
• တစ္ကိုယ္ေရသန္႔ရွင္းလၽွင္ ေရာဂါမဝင္ပါ။ ယားယံျခင္း၊ အနံ႔ဆိုးထြက္ျခင္းလည္း မရွိပါ။
• မိန္းမကုိယ္ပတ္ဝန္းက်င္ကုိ အၿမဲသန္႔ရွင္းေအာင္ထားပါ။ အနည္းဆုံး တစ္ေန႔တစ္ႀကိမ္ ေရႏွင့္သန္႔ရွင္းပါ။
• အိမ္သာမွ ထြက္သည့္အခါတိုင္း လက္ကို ဆပ္ျပာျဖင့္ စင္ၾကယ္စြာ ေဆးေၾကာပါ။
• မိန္းကေလးမ်ားရဲ႕ အဝတ္အစားႏွင့္ အတြင္းခံမ်ား သန္႔ရွင္းမႈကို ဂ႐ုစိုက္ပါ။
အကိုက္အခဲသက္သာေပ်ာက္ကင္းေစရန္
• ရာသီေသြးေပၚခ်ိန္ အေအးမမိပါေစႏွင့္။
• ခ်က္ေအာက္ပိုင္းမွာ ေရေႏြးပုလင္းကပ္လို႔ရပါသည္။
• သိပ္နာလွ်င္ အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆး ေပးႏိုင္ပါသည္။
အစာအာဟာရ
• ရာသီေပၚခ်ိန္တြင္ အားျပည့္က်န္းမာေစမည့္ အစားအစာမ်ားကို စားရန္အေရးႀကီးပါသည္။ အမၽွင္ဓါတ္မ်ားပါေသာ ဟင္းသီးဟင္း႐ြက္
မ်ားကို စားပါ။
• ေရမ်ားမ်ားေသာက္ပါ။
• မနက္စာမစားဘဲ မေနပါႏွင့္။
မိန္းကေလးမ်ား ေသြးေပၚခ်ိန္မွာ ေသြးအားနည္းသြားတတ္ပါသည္။ ကန္စြန္း႐ြက္၊ ကင္းပုံ႐ြက္၊ ဟင္းႏုနယ္႐ြက္မ်ားကဲ့သို႔ သံဓာတ္ၾကြယ္ဝ
သည့္ အစိမ္းရင့္ေရာင္အ႐ြက္မ်ား၊ ပဲကတၱီပါႏွင့္ ေသြးအားေကာင္းေစေသာ အသည္း၊ အသား၊ ေသြးခဲမ်ားကို စားပါ။

သက္ေသာင့္သက္သာေနထိုင္ျခင္း
အိပ္ရာေစာေစာဝင္ခိုင္းၿပီး ေကာင္းေကာင္းအနားယူပါေစ။ ေခ်ာင္ေခ်ာင္ခ်ိခ်ိ အဝတ္မ်ားဝတ္ပါ။ ခါးကို တင္းၾကပ္စြာ မစည္းမိေစရန္
သတိျပဳပါ။ ရာသီေပၚစဥ္အတြင္း ေက်ာင္း၊ အလုပ္ ပံုမွန္သြားႏိုင္ၿပီး လြတ္လပ္စြာ လႈပ္ရွားသြားလာႏိုင္ပါသည္။
မိခင္မ်ားမွေဆာင္ရြက္ရန္
• မိမိ၏ သမီးမိန္းကေလးကုိ ေဘးအႏၲရာယ္ကင္းေအာင္ ျပဳမူေနထုိင္တတ္ေစရန္ သင္ပါ။
• ညအေမွာင္ႏွင့္ လူျပတ္ေသာေနရာမ်ားတြင္ တစ္ဦးတည္း အျပင္မထြက္ပါေစႏွင့္။
• ေဆးကုသေသာ ဆရာဝန္ႏွင့္ မိခင္မွလြဲ၍ မိန္းကေလး၏ ရင္သားႏွင့္ မိန္းမကုိယ္ကုိ ျပသျခင္း၊ ကုိယ္တြယ္ျခင္းမျပဳေစရပါ။
• မိန္းကေလးတြင္ စုိးရိမ္စရာ ကိစၥတစ္ခုခုႀကဳံေတြ႕ရလွ်င္ မိခင္ကုိ ခ်က္ခ်င္းအသိေပးရန္ ေျပာျပထားပါ။
• အုပ္ထိန္းသူမိဘအေနျဖင့္ မိမိ၏သမီးမိန္းကေလးမ်ား မိမိကုိယ္ကုိ တန္ဖုိးထားေလးစားတတ္ေစရန္ သင္ၾကားေပးပါ။
မိန္းကေလးသုံး အမ်ိဳးသမီးလစဥ္သုံး အခုအခံပစၥည္း ေ႐ြးခ်ယ္ျခင္း
• ရာသီေသြးဆင္းခ်ိန္မွာ အခုအခံပစၥည္းအမ်ိဳးမ်ိဳးကို သုံးႏိုင္ပါသည္။
• မလုံမွာစိုးရင္ အေတာင္ပါတဲ့ အခုအခံပစၥည္းမ်ိဳးကို သုံးပါ။ ႏူးညံ့တဲ့ အမ်ိဳးအစားကို ႏွစ္ၿခိဳက္လၽွင္ ခ်ည္ႏွင့္လုပ္ေသာ အခုအခံပစၥည္း
မ်ိဳးကို သုံးႏိုင္ပါတယ္။ သြက္သြက္လက္လက္ လႈပ္ရွားသြားလာေနခ်င္လၽွင္ အခုအခံပစၥည္းပါးပါးကို ေရြးခ်ယ္အသံုးျပဳႏိုင္ပါသည္။
• မိခင္/အုပ္ထိန္းသူအေနျဖင့္လည္း မိမိသမီး၏လိုအပ္ခ်က္မ်ားကို ေသေသခ်ာခ်ာခ်ာ နားေထာင္ေဆြးေႏြးတိုင္ပင္ၿပီး လိုအပ္သလို
ကူညီပံ့ပိုးေပးပါ။

ဆယ္ေက်ာ္သက္လူငယ္မ်ားကုိ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈေပးသူမ်ားအေနျဖင့္
• ျပႆနာတစ္ခုခုႏွင့္ ႀကံဳေတြ႕ေနပါက ခ်က္ခ်င္းအေရးတယူ ဦးစားေပးေဆာင္ရြက္ပါ။
• သူတုိ႔အတြက္ စိတ္ပူမိေၾကာင္းႏွင့္ လမ္းမွန္ေပၚ ျပန္ေရာက္ေရးအတြက္ ကူညီေပးရန္အသင့္ရွိေၾကာင္း ဆယ္ေက်ာ္သက္လူငယ္မ်ား
နားလည္ခံစားႏုိင္ေအာင္ ေျပာေပးပါ။
• လုိအပ္လွ်င္ သက္ဆုိင္ရာ ကြၽမ္းက်င္ပညာရွင္မ်ားႏွင့္ ညိႇႏႈိင္းတုိင္ပင္ၿပီး ကုသမႈကုိ ခံယူရန္ တုိက္တြန္းပါ။
ဆယ္ေက်ာ္သက္လူငယ္ထုတစ္ရပ္လံုး က်န္းမာဖြံ႕ၿဖိဳးေစရန္အတြက္ မိဘဆရာ၊ က်န္းမာေရးဝန္ထမ္းမ်ား၊ ျပည္သူတစ္ရပ္လံုးႏွင့္
ဆယ္ေက်ာ္သက္လူငယ္ထုတစ္ရပ္လံုး ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ရမည္ ျဖစ္ပါသည္။

ဆယ္ေက်ာ္သက္လူငယ္မ်ားကုိ ဖ်က္ဆီးႏုိင္တဲ့အျပဳအမူေတြ ရွိ/မရွိ ရွာေဖြၾကည

• ေသာက္စားမူးယစ္ၿပီး အိမ္ျပန္လာသလား။
• အိမ္ျပန္ခ်ိန္ မွန္ရဲ့လား။
• အစားအေသာက္ အခ်ိန္မွန္ရဲ႕လား။
• ေလာင္းကစားလုပ္ေနသလား။
• ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈ ျပဳလုပ္ပါသလား။
• ကြန္ပ်ဴတာ/ဖုန္းတစ္လံုးနဲ႔ မနားတမ္း
အလုပ္႐ႈပ္ေနသလား။
• ယာဥ္စည္းကမ္း လမ္းစည္းကမ္း လုိက္နာမႈ
ရွိရဲ႕လား (ဥပမာ-ဆုိင္ကယ္စီးလွ်င္ ဦးထုပ္
မေဆာင္းျခင္း၊ ဖုန္းေျပာျခင္း၊ ႏွစ္ေယာက္ထက္
ပုိစီးျခင္း၊ ကားစီးလွ်င္ ခါးပတ္ မပတ္ျခင္း။)
• လိင္မႈဆုိင္ရာကိစၥရပ္မ်ားအေပၚ မွန္ကန္ေသာ
ခံယူခ်က္ ရွိရဲ႕လား။
• အေပါင္းအသင္း၊ သူငယ္ခ်င္းမ်ားတြင္ အႏၲရာယ္
ရွိေသာ အက်င့္စ႐ုိက္၊ အျပဳအမူႏွင့္ ေျပာဆုိ
ဆက္ဆံမႈမ်ား ရွိေနသလား။

#ZawLinAung

Standard Health Messages Book မွ ကူးယူ​ေဖၚျပပါသည္​။